Xưa kia, những món ăn được coi là đặc sản của mỗi vùng đất đều được vinh dự mang tiến vua. Không chỉ có sơn hào hải vị, những món thông thường nhưng tại một mảnh đất nào đó mới có vị ngon đặc biệt cũng trở thành món tiến vua, mang về niềm tự hào cho quê hương. Dưới đây là danh sách các món tiến vua nức tiếng, vang danh một thời.
1. Cá anh vũ
Cá ngon nhất ở khối sụn môi, cũng là đặc điểm kì thú nhất của loại cá này. Môi cá phát triển như vậy là do chúng chỉ ăn loại rêu mọc trên đá ở lòng sông, chúng thường dùng môi để gặm, lúc ngủ cũng dùng môi để bám trụ vào đá, chống lại luồng nước chảy.
Thịt cá Anh vũ trắng, chắc và thơm ngon, không những vậy còn có tác dụng bồi bổ cơ thể, là đặc sản được nhiều đời vua ưa thích.
2. Chim sâm cầm
Chim sâm cầm là sản vật tiến vua của vùng Hồ Tây từ năm Tự Đức thứ 17 đến năm Tự Đức 24. Thịt chim mềm, màu đỏ tươi, chế biến thành nhiều món cầu kì. Do có sự tích và là sản vật quý dâng vua nên chim sâm cầm bị săn bắt tràn lan, đến nay gần như đã không còn dấu vết.
3. Gà Đông Tảo
Gà Đông Tảo, hay gà "chân voi" là sản vật tiến vua đặc biệt quý hiếm chỉ được nuôi cổ truyền ở xã Đông Tảo, huyện Khoái Châu, Hưng Yên và cũng chỉ có duy nhất ở Việt Nam, không thể tìm thấy ở bất kì nơi nào trên thế giới.
4. Yến sào
Yến sào có thể được chế biến thành nhiều món như nước yến, huyết yến, chè yến, súp yến. Tổ yến là món "thập toàn đại bổ", có thể thu hoạch nhiều nhất ở Khánh Hòa, nơi chim yến làm tổ nhiều nhất ở Việt Nam.
5. Chuối ngự
Chuối ngự Nam Định quả rất nhỏ, khi chín có màu vàng ươm như tơ tằm, mùi thơm ngát, vị ngọt thanh. Trong các loại chuối thì dáng chuối ngự đẹp nhất, từ buồng đến nải lẫn quả, là giống chuối quý cần được giữ gìn.
6. Rau muống Linh Chiểu
Giống rau quý ấy vẫn còn được duy trì đến ngày nay. Với nhiều người dân trong làng, rau muống Linh Chiểu không chỉ đơn thuần là thực phẩm để ăn, để bán mà còn trở thành một thứ quà quý để mang biếu.
7.Nhãn lồng Hưng Yên
Nhãn lồng Hưng Yên là loại quả có vỏ gai, dày và vàng sậm. Cùi nhãn lồng dày xếp hình dẻ quạt, khô mọng căng nước và hạt nhỏ, có vị thơm ngọt sắc sảo như đường phèn. Nhãn ra hoa vào mùa xuân, quả chín đúng vụ vào tháng sáu âm lịch.
Tương truyền, nhãn lồng được trồng ở Kinh kỳ Phố Hiến, ngay trong Đình Hiến và đã được dựng bia ghi danh. Giống nhãn lồng Hưng Yên đã từ lâu đã có tiếng là thơm ngon nên từng được tiến cung dâng vua. Cũng vì vậy mà còn được gọi là "nhãn tiến vua".
8. Vải thiều Thanh Hà
Vải Thanh Hà còn có đặc điểm hạt rất nhỏ, cùi dày, thịt quả chắc vô cùng ngon miệng. Xưa kia, đây là thức quả thường xuyên có trong danh sách là sản vật tiến vua của địa phương.
9. Gà chín cựa
Gà chín cựa ngỡ chỉ có trong truyền thuyết kén rể của vua Hùng thực chất lại có thật, và đang được nhân giống lên hàng vạn con. Hiện nay, giống gà quý được nuôi ở nhiều nơi như Bắc Ninh, Phú Thọ…
Trước kia, gà chín cựa được nuôi để tiến vua. Ngày nay, đây cũng là một loại đặc sản quý chuyên dùng để biếu tặng. Gà có giá bán trên thị trường khoảng 3 triệu đồng/con. Gà cho thịt ngon, các thớ thịt săn chắc, da dày và giòn như gà chọi, thịt ngọt và thơm, bùi.
10. Bánh phu thê
Là nơi phát tích của vương triều nhà Lý, Đình Bảng (Từ Sơn, Bắc Ninh) thường được gọi là đất vua. Đây cũng vùng đất của một đặc sản nổi tiếng đã được đưa vào tận kinh đô Huế để tiến vua, đó là bánh phu thê.
Đúng như tên gọi của mình (phu thê nghĩa là vợ chồng), món bánh này không lẻ chiếc mà đi theo cặp. Phía sau những lớp lá chuối, chiếc bánh hiện ra với lớp vỏ làm bằng bột nếp óng ánh màu vàng tươi. Nhân bánh là đỗ xanh giã nhuyễn, nhào đường, có thể cho thêm dừa.
11. Bưởi đỏ Luận Văn
Khác với các giống bưởi khác thường có màu xanh hoặc vàng, bưởi Luận Văn có màu đỏ, là đặc sản của vùng Thọ Xuân, Thanh Hóa. Màu đỏ của bưởi cùng là đặc điểm nổi bật biến thứ quả quê này trở thành đặc sản tiến vua thời Hậu Lê.
Khi chín, quả bưởi chuyển dần sang màu đỏ gấc, vỏ quả, cùi quả, vỏ múi, có màu đỏ rất đẹp mắt, múi bưởi đỏ hồng, mọng nước, ngọt, hương thơm đặc trưng. Màu đỏ còn là màu tượng trưng cho sự may mắn, nên loại quả này cũng rất được ưa chuộng trong các dịp lễ tết.
12. Nước mắm Nam Ô
Làng Nam Ô (Hoà Hiệp Nam, Liên Chiểu, Đà Nẵng) xưa nay đã lừng danh với nghề làm nước mắm "tiến vua". Thương hiệu nước mắm Nam Ô không lẫn vào các loại nước mắm khác, do hương vị chế biến từ một thứ nguyên liệu độc đáo – con cá cơm than.
Mắm người làng Nam Ô làm ra cho chất lượng nguyên chất, tuyệt hảo, sản phẩm tinh khiết, hợp vệ sinh, chất đạm vừa phải, rất cần thiết cho sức khỏe”…
ST